Deze content kwam tot stand in het kader van de samenwerking tussen National Geographic en Rolex, ter bevordering van onderzoek en natuurbescherming. De organisaties bundelen hun krachten in projecten die door de wol geverfde onderzoekers ondersteunen, beginnende onderzoekers op weg helpen en de wonderen van onze planeet beschermen.
David Doubilet legt als onderwaterfotograaf al meer dan veertig jaar lang het magnifieke en mysterieuze vast voor National Geographic. Gedurende die jaren heeft hij overal ter wereld in mariene omgevingen gewerkt, van Botswana tot Tasmanië en Canada. Doubilet is ook al vele jaren Rolex Testimonee.
Nu, in het International Year of the Reef (Internationale Jaar van het Rif), is Doubilet bezig met een missie: hij wil een groot overzichtswerk maken van de koraalriffen op aarde. Zijn plan is naar enkele van 's werelds meest afgelegen en meest bedreigde riffen af te reizen, op een moment waarop die te maken hebben met ongekende gevaren en problemen. Doubilet beantwoordde onlangs vragen over zijn werk toen hij in Frans-Polynesië was, vlak voordat hij haaien en koraal ging fotograferen bij de atol Fakarava.
Je wist op jonge leeftijd al dat je onderwaterfotograaf wilde worden. Hoe heeft die missie en die liefde voor dat onderwerp zich ontwikkeld?
Toen ik zo'n twaalf, dertien jaar oud was, wist ik al vrij zeker dat ik mijn leven onder water zou doorbrengen. Ik maakte mijn eerste duiken in de Caribische Zee. Daar stonden toen dichtbegroeide velden elandsgeweikoraal en ‘turtle grass’ en in de riffen barstte het van de vissen. Het was een grenzeloze oceaan, een schijnbaar oneindig paradijs vol bijzondere wezens waar niemand iets vanaf wist.
Tegenwoordig is nog steeds iedere duik een ontdekkingsreis, maar er is wel een verschil: een gevoel van urgentie om plekken, organismen of ecosystemen te verkennen die mogelijk gaan verdwijnen. De oceaan is misschien gigantisch, maar ook kwetsbaar. We hebben nog geen vijf procent van alle oceanen onderzocht, maar we hebben wel zo'n negentig procent van alle soorten die erin leven opgevist, opgegeten of systematisch vernietigd. Tegenwoordig ga ik de zee in om zowel de verwoesting als de schoonheid vast te leggen, om te pleiten voor verandering en om een gevoel van hoop te bieden.
Wat is het belang van fotografie voor natuurbehoud?
Foto's kunnen bewonderen, voorlichten, eren, vernederen en verhelderen. Ze kunnen een directe katalysator zijn voor het behoud van een soort of een heel ecosysteem, omdat veel mensen daardoor in aanraking komen met de ziel van een bepaalde locatie.
National Geographic publiceerde in januari 1989 een verhaal over duikers die met zeven pijlstaartroggen zwommen. Die dieren verzamelden zich onder de plek waar vissers hun vangst schoonmaakten, bij de North Sound van Grand Cayman Island. Na het verschijnen van het blad, gingen er ook andere duikers naar de Kaaimaneilanden om met de roggen te zwemmen. Die plek groeide uit tot een van de populairste snorkellocaties ter wereld. Inmiddels worden duizenden toeristen er dagelijks begroet door enkele honderden roggen. De roggen zijn een beschermde soort geworden, en ze zijn van onschatbare waarde als ambassadeurs van de oceaan.
Wat zijn jouw eigen favoriete beelden, vanuit artistiek perspectief of vanuit het oogpunt van natuurbehoud?
Een echt goed beeld is niet alleen van journalistieke waarde. Om een soort of een omgeving te beschermen, moet je een beeld snappen en er door geraakt worden. Vanuit artistiek oogpunt vind ik opnamen waarop ijsbergen zowel boven als onder water te zien zijn aantrekkelijk, vanwege de combinatie van water, licht en ijs. Dat soort beelden is ook een metafoor voor de oceaan, waarvan ook maar een klein deel zichtbaar is voor het menselijk oog. Bovendien maken dat soort beelden een statement over klimaatverandering, terugtrekkende gletsjers en zeespiegelstijging.
Soms heeft een beeld over natuurbehoud een uniek vermogen om het publiek te shockeren of boos te maken, zoals dat van de Japanse dolfijnslachter. Dat is een krachtig beeld vanwege de emotie en reactie op het feit dat de dolfijnen vastzitten in een haven die rood kleurt door hun eigen bloed.
Wat is er volgens jou veranderd aan je werk in de loop van je leven?
De digitale revolutie was een groot geschenk voor onderwaterfotografen. We hoefden ons niet langer te beperken tot 36 opnamen per camera; onze zuurstof is nu veel eerder op dan het aantal foto's dat we kunnen nemen. We werken in een uitdagende omgeving, er is weinig tot geen licht, weinig zicht, sterke stroming en een beperkte duiktijd. Maar nu kunnen we achter op onze camera kijken en fouten direct corrigeren.
Ik kan met een scala aan verschillende lenzen micro-opnamen maken van heel dichtbij, of panoramische beelden maken met een supergroothoek van scheepswrakken of koraalriffen waar het leven en de kleur vanaf spat. We beschikken nu over ingebouwde DSLR-video, waardoor we onze verhalen kunnen verdiepen en verbreden. Ik maak nu foto's waar ik alleen maar van kon dromen toen ik nog filmrolletjes gebruikte.
Wat voor soort reacties kreeg je op je werk?
Het is fantastisch als iemand naar je toekomt en zegt, “Jouw foto's hebben mijn leven veranderd,” of “Door jouw foto's ben ik duiker, fotograaf, filmmaker, wetenschapper, illustrator geworden of gewoon de zee in gegaan.”
Ik geloof heel sterk dat we op de schouders staan van onze voorgangers. Ik vind het fijn om te horen dat ik twee generaties onderwaterfotografen heb beïnvloed en om te zien dat deze nieuwe beeldenmakers op mijn schouders staan en technisch, wetenschappelijk en artistiek weer verder komen. Ik ben met name trots op mijn onderwatercollega's bij National Geographic, Brian Skerry, Paul Nicklen, Thomas Peschak en Laurent Ballesta, die als onderwatervisionairs grensverleggend bezig blijven. Wij werken in de frontlinie van een strijd om een verdwijnende wereld te beschermen en behouden.
Zijn er plekken waar je een speciale emotionele band mee hebt?
Ik heb met veel plekken een emotionele band, om verschillende redenen. De Rode Zee, omdat mijn loopbaan daar begon, de Koraaldriehoek, vanwege de enorme mariene biodiversiteit. Maar ik heb vooral een bijzondere band met het nationale park Jardines de la Reina bij Cuba, een zeereservaat dat lijkt op de ongerepte Caribische Zee uit mijn jeugd. Ik heb momenten meegemaakt met zadelrobben op het Canadese zee-ijs die mijn leven hebben veranderd. Die soort gaf een gezicht aan klimaatverandering, en zorgde ervoor dat we terugkwamen om de strijd vast te leggen die jonge zadelrobben moeten leveren om te overleven in een wereld waarin het ijs onstabiel is.
Staan er nog bijzondere plekken, onderwerpen of verschijnselen op je wensenlijstje?
Eerlijk gezegd zijn de oceanen nog steeds zo goed als onontdekt. Soorten en ecosystemen verdwijnen voordat we de kans hebben om ze te leren kennen of vast te leggen. Ik wil de gebieden met de grootste mariene biodiversiteit ontdekken en vastleggen, en de gebieden die het ernstigst worden bedreigd.
Op technisch vlak zou ik opnames willen maken van een koraalrif, waarbij ik een stuk kleurig koraal mooi wil uitlichten en de complexe lagen levensgroot wil weergeven, voordat ze onherroepelijk worden verwoest door de combinatie van klimaatverandering en overbevissing. Maar het belangrijkst vind ik het om een stem te geven aan soorten en verschijnselen zonder stem. Ik wil doorgaan met het maken van foto's waardoor mensen gaan nadenken over en verliefd worden op de zee, en die dus willen beschermen.
Wat is de grootste bedreiging voor onze oceanen?
Dat zijn wij zelf. Onze activiteit, of inactiviteit, is bepalend voor de toekomst van onze oceanen en dus ook voor de toekomst van onze planeet. Als de oceanen verdwijnen, verdwijnen wij zelf ook.
Lees vergelijkbare verhalen op onze pagina 'Perpetual Planet' >
