Als je een vallende ster aan de hemel ziet, mag je een wens doen, zo gaat het verhaal. Zijn vallende sterren dan net zo zeldzaam als een klavertje vier? Dat valt mee, maar het is dan wel goed om te weten waarnaar je eigenlijk kijkt. Want wat is een vallende ster? En is een vallende ster wel een ster?
Wat is een vallende ster?
Het korte antwoord? Nee. Anders dan de naam doet vermoeden, is een vallende ster helemaal geen ster. In werkelijkheid is een vallende ster een meteoor die door de dampkring schiet en verbrandt. En wat is een meteoor dan? Dit is een steen uit de ruimte, klein of groot, die vaak afkomstig is van een komeet of planetoïde.
Deze gloeiendhete brokstukken vliegen met een enorme snelheid door de ruimte. Zodra een meteoor in de dampkring terecht komt, verbrandt deze vaak direct. Dat gebeurt doorgaans relatief dicht bij de aarde – op zo’n 75 tot honderd kilometer boven het aardoppervlak – waardoor wij de verschroeiende meteoor kunnen waarnemen vallende ster.
Kan zo’n vallende ster eigenlijk op jou of mij terechtkomen? Die kans is minimaal, bijna elke meteoor verbrandt tijdens zijn tocht door de atmosfeer. Slechts een enkele overleeft de reis richting en kan inslaan op aarde. In dat geval spreken we echter niet van een meteoor (of vallende ster), maar van een meteoriet. Bovendien is de kans groter dat zo’n ruimtesteen in zee terechtkomt – oceanen bedekken zo’n zeventig procent van onze planeet – dan in jouw achtertuin.
Wanneer kun je vallende sterren zien?
Vallende sterren zijn niet seizoensgebonden, je kunt ze het hele jaar waarnemen. De zwaartekracht van de aarde trekt continu kleine en grote zwevende stukken steen uit het heelal aan.
Het kan gebeuren dat je in korte tijd ineens veel vallende sterren voorbij ziet schieten. Dit noemen we een meteorenregen of meteorenzwerm. Zo een meteorenzwerm komt voor op het moment dat de aarde beweegt door een stof- of puinwolk, achtergelaten door een komeet. Je kunt het vergelijken met de vooruit van een auto die plots snel vies wordt wanneer je door een zwerm vliegjes rijdt.
Vallende sterren van de Swift-Tuttle-komeet
Wanneer moet je klaarstaan om zo’n meteorenregen vol vallende sterren te zien? Ieder jaar rond half augustus komt een van de bekendste meteorenzwermen voorbij: de Perseïden.
De stofdeeltjes van de Perseïden-meteorenzwerm zijn van afkomstig van de komeet Swift-Tuttle, vernoemd naar de astronauten die de komeet in 1860 ontdekten. De komeet zelf is echter al vele malen ouder: meer dan 4,5 miljard jaar geleden ontstonden deze en andere kometen uit de overblijfselen van de vorming van het sterrenstelsel. Ze bestaan vooral uit steentjes, stof en ijs. Die vallende ster die jij ’s avonds aan de hemel ziet, is dus al miljarden jaren oud.
Lees ook: op deze plek in Zuid-Afrika kun je vallende sterren kijken vanuit je bed. En vind hier de beste plekken ter wereld om sterren te kijken.
Willeke van Doorn studeerde journalistiek, reisde een tijdje de wereld rond en kwam uiteindelijk via de Verenigde Staten, Australië en Nieuw-Zeeland bij de redacties van Quest, National Geographic en Runner’s World terecht. Ze is nieuwsgierig naar de wereld, gaat het liefst elke maand even op reis en neemt dan ook altijd haar hardloopschoenen mee.
