Zo’n 3770 jaar geleden deed een handelaar genaamd Nanni zijn beklag in de stad Ur, in het huidige Irak. Hij had zakengedaan met Ea-nāṣir, een gewetenloze verkoper uit Babylonië, en was zó ontevreden dat hij zijn klacht in steen beitelde.

Het beruchte tablet werd ongeveer een eeuw geleden ontdekt in Ur, toen een expeditie onder leiding van de beroemde archeoloog Sir Leonard Woolley het mogelijke huis van Ea-nāṣir blootlegde. Daar vonden de onderzoekers een reeks zakelijke documenten in spijkerschrift op kleine kleitabletten, inclusief de klacht van Nanni. Het tablet uit 1750 v.C. is geschreven in het Akkadisch, de taal die rond die tijd in Mesopotamië werd gesproken, en is nu te vinden in het British Museum in Londen.

‘Het zal je berouwen!’

In de brief staat dat Ea-nāṣir ‘koperstaven van goede kwaliteit’ had beloofd. In plaats daarvan, klaagt Nanni, stuurde de koopman hem koper van slechte kwaliteit, stelde hij zich minachtend op tegenover zijn boodschapper en nam hij zijn geld af. Dat laatste deed hij schijnbaar omdat Nanni hem ‘een (onbeduidende) mina van zilver’ verschuldigd zou zijn. (Een mina komt overeen met een gewicht van vijf à zes gram.)

Toen de boodschapper van Nanni de kwaliteit van het koper betwistte, werd hij volgens Nanni weggestuurd. ‘Als je ze mee wil nemen, neem ze,’ zou Ea-nāṣir hebben gezegd. ‘Als je ze niet mee wil nemen, ga dan weg!’

Volgens een vertaling van het tablet besloot Nanni boos: ‘Ik zal geen koper van je accepteren die niet van goede kwaliteit is. Ik zal de staven stuk voor stuk in mijn eigen tuin uitkiezen, en ik zal mijn recht voor afwijzing tegen je gebruiken vanwege je minachtende behandeling.’ In een andere vertaling waarschuwt Nanni: ‘Omdat je mij veracht, zal ik zorgen dat het je berouwt!’

Meerdere ontevreden klanten

Blijkbaar was Nanni niet de enige met een klacht over deze koopman. Alleen al in het British Museum is meer bewijs te vinden van de louche koperhandel van Ea-nāṣir. Op een ander kleitablet wordt Ea-nāṣir door iemand genaamd Imgur-Sin aangespoord om ‘goede koper naar Niga-Nanna te sturen… Geef hem goede koper, zodat ik niet overstuur raak! Weet je niet dat ik moe ben?’

De reputatie van de slechte koper van Ea-nāṣir deed duidelijk de ronde in Ur. In nog een andere boodschap aan de koperbaron, beval een handelaar genaamd Nar-am: ‘Geef [Igmil-Sin, de boodschapper van Nar-am] zeer goede koper! Hopelijk is de koper in jouw handen niet verloren gegaan.’

Gezien de hardnekkige klachten over Ea-nāṣirs klantenservice is het wellicht zo eerlijk om hem het laatste woord te geven. Van de bekritiseerde Babyloniër is één briefje bewaard gebleven. Hierin waarschuwt Ea-nāṣir een man genaamd Šumum-libši en een kopersmid dat ze niet bang moeten zijn als ze worden benaderd door twee mannen die op zoek zijn naar vermist metaal. ‘Wees niet kritisch,’ schrijft de beroemdste koperzwendelaar uit de geschiedenis. ‘Heb geen angst!’

Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.