Een militair tijgert in de branding. Op de achtergrond doemen oorlogsschepen op in zee. Het beeld is wazig en bewogen, precies zoals de situatie moet hebben gevoeld aan de kust van Normandië tijdens D-day.

De iconische foto van oorlogsfotograaf Robert Capa laat een andere kant zien van een van de bepalendste slagen van de Tweede Wereldoorlog: een menselijke kant. Op 6 juni 1944 kwam het tot een keerpunt. Een troepenmacht van 160.000 geallieerden bestormde de stranden van Normandië in wat de grootste invasie vanaf zee in de geschiedenis zou worden. Capa overleefde Operatie Overlord, zoals de invasie officieel werd gedoopt, maar het scheelde niet veel of zijn foto’s waren vergaan.

Wie was Robert Capa?

Al vroeg in zijn loopbaan heeft de in Hongarije geboren Capa een enorme staat van dienst. Gewapend met een camera geeft hij de antifascistische republikeinen in de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) een gezicht. In Spanje maakt hij kennis met de risico’s van het vak: zijn partner en collega-fotojournalist Gerda Taro wordt in 1937 gedood door een tank, even buiten Madrid.

In de Tweede Wereldoorlog richt Capa zijn lens op Noord-Frankrijk, waar de geplande invasie van de geallieerden de koers van de oorlog moet keren. Hij werkt voor verschillende tijdschriften, waaronder Life, en brengt verslag uit van D-day. Capa had zelfs een afscheidsbrief geschreven aan zijn familie, voor het geval hij de missie niet zou overleven.

D-day in beeld vanaf de frontlinie

In de vroege ochtend van 6 juni is Capa aan boord van een landingsvaartuig richting Omaha Beach. Honderd meter van de kust springt iedereen in het heupdiepe water om vervolgens wadend het strand te bereiken. Direct worden ze onder vuur genomen door de Duitse vijand. Zoals Capa zich herinnert in zijn memoires: ‘De kogels scheurden gaten in het water om me heen.’

Leestip: Deze vrouwelijke piloten waagden hun leven in WOII

Eenmaal op het strand blijft Capa laag bij de grond om de kogels die boven zijn hoofd suizen te ontwijken. Om hem heen sneuvelt de ene na de andere militair, maar Capa blijft fotograferen. Hij blijkt een engeltje op zijn schouder te hebben. Veel anderen hebben minder geluk: tegen het eind van de dag zijn er meer dan vierduizend geallieerde slachtoffers gevallen.

Slechts een paar D-dayfoto’s werden ontwikkeld

Capa schrijft dat hij 106 foto’s had gemaakt op meerdere filmrollen. Hij stuurt de beelden naar de redactie van Life in Londen. Eenmaal aangekomen in veiliger gebied, gaan de beelden alsnog bijna verloren. In de haast om de foto’s af te drukken, zo luidt het verhaal, worden per ongeluk bijna alle negatieven van Capa vernietigd in de donkere kamer nadat een droogkast oververhit is geraakt.

Leestip: Deze bijzondere foto’s en kaarten brengen de aanval op Pearl Harbor in beeld

Toch bestaat er ook twijfel over die lezing. Historicus A.D. Coleman trok Capa’s beweringen na en stelde vast dat Capa mogelijk korter op het strand was geweest dan eerst werd aangenomen. Het zou verklaren waarom slechts een handvol foto’s werd ontwikkeld. Het verhaal van de donkere kamer zou niet kloppen zo stelde Coleman. Hoe het ook zij, het resultaat is niet minder indrukwekkend: elf negatieven werden daadwerkelijk ontwikkeld.

Capa’s foto’s zijn een schaarse tastbare herinnering aan een van de beroemdste veldslagen in de geschiedenis. Regisseur Steven Spielberg gebruikte de foto’s zelfs als inspiratie voor de D-dayscène in zijn geprezen film Saving Private Ryan. Toch vat geen van de beelden die Capa op 6 juni maakte D-day zo treffend samen als de militair die in de branding kruipt. Het gaf een menselijk gezicht aan de historische gebeurtenis: een militair die in de hel op aarde zijn plicht vervult voor onze vrijheid.

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!