Duizenden jaren lang leefden de Aboriginals in volledige isolatie op Tasmanië, totdat ontdekkingsreizigers en kolonisten er voet aan wal zetten, onder wie de Nederlander Abel Tasman. Vanaf de Europese inmenging neemt de geschiedenis van Tasmanië een drastische wending, met grote gevolgen voor de lokale bewoners.
De eerste bewoners van Tasmanië
Tot ongeveer 10.000 jaar geleden maakte Tasmanië deel uit van het Australische vasteland. Omdat de zeespiegel destijds ruim 100 meter lager stond, konden Aboriginals via een landbrug, ook wel bekend als de Bassian Plain, de oversteek maken van Australië naar Tasmanië. De eerste mensen kwamen hier 40.000 jaar geleden te voet aan. De Aboriginals noemden de plek Lutruwita en Truwana.
Leestip: Hoe Aboriginals natuurbranden met vuur bestrijden
Tegen het einde van de ijstijd begon de zeespiegel te stijgen, waardoor Tasmanië werd gescheiden van het Australische vasteland. De Aboriginals op Tasmanië zouden duizenden jaren in volledige isolatie leven, maar daar kwam in de zeventiende eeuw verandering in.
De ontdekking van Tasmanië door Abel Tasman
De Nederlandse ontdekkingsreiziger Abel Janszoon Tasman was de eerste Europeaan die Tasmanië bereikte. Hij was van jongs af aan in dienst van de VOC, waar hij begon als scheepsmaat maar uiteindelijk uitgroeide tot scheepscommandant.
Op 24 november 1642 maakt Tasman in zijn dagboek voor het eerst melding van de ontdekking van het eiland, dat hij Anthoonij van Diemenslandt noemt, naar de gouverneur-generaal van Nederlands-Indië. De Britten zullen het later afkorten naar Van Diemen’s Land.
De Nederlandse expeditie zou ook voet aan wal zetten. Dat gebeurde een week later, op 1 december. Er waren tekenen van menselijke aanwezigheid, maar van de bewoners ontbrak ieder spoor. Tasman plantte een vlag en vervolgde zijn reis, die als doel had een oostelijke vaarroute naar Zuid-Amerika ontdekken. Ook wilde Tasman Nieuw-Holland verkennen: het huidige Australië.
De kolonisatie van Engeland
We spoelen door naar 1788, het jaar waarin de Britten Australië tot strafkolonie verklaarden. Op dat moment hadden ze slechts een klein deel van het land verkend en gingen op onderzoek uit. Tussen 1798 en 1799 zeilden ontdekkingsreizigers George Bass en Matthew Flinders vanaf Sydney naar het zuiden. Ze voeren rond Tasmanië en toonden aan dat het een eiland was.
Leestip: Op rondreis door Tasmanië? Deze plekken móet je zien
In 1803 werden 49 Britten naar het eiland gestuurd om een nederzetting op te zetten aan de Derwent River in Tasmanië. Al snel werden er veroordeelde misdadigers naar Tasmanië gedeporteerd. De meesten kwamen rechtstreeks uit Groot-Brittannië, maar er werden ook criminelen uit New South Wales naartoe gestuurd.
Pas in 1853, toen de Britten stopten met het deporteren van veroordeelden naar het eiland, werd het omgedoopt tot Tasmanië – eerbetoon aan de Nederlandse ontdekkingsreiziger Abel Tasman.
De wrede behandeling van de Aboriginals
Met de komst van de kolonisten werden talloze ziekten meegebracht die aan veel Aboriginals het leven kostten. Daarnaast vonden velen de dood in schermutselingen met de militair superieure kolonisator.
In 1830 voerden de kolonisten in Tasmanië een militaire operatie uit die de Black Line wordt genoemd. Ruim 2000 kolonisten vormden een menselijke keten die door bewoond gebied van de Aboriginals trok om hen te verdrijven.
Leestip: De Maori en kolonisten in Nieuw-Zeeland: een moeizaam huwelijk
De missie mislukte grotendeels, maar veroorzaakte veel fysiek en psychologisch leed. Ongeveer 200 Tasmaanse Aboriginals werden gedeporteerd naar Flinders Island in Bass Strait, waar de meesten stierven door de extreem slechte leefomstandigheden.
Strijd voor erkenning
Veel kolonisten dachten dat de Aboriginals uit waren uitgeroeid, maar hun cultuur leefde voort dankzij nazaten op de Furneauxeilanden, even ten noorden van Tasmanië.
Pas in 1992 werden de rechten van Aboriginals erkend door de Australische staat en in 2008 bood het Australische parlement officieel excuses aan voor het veroorzaakte leed. Desondanks strijden Aboriginals vandaag de dag nog altijd voor erkenning.
Nog niet uitgelezen? Schrijf je ook in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang wekelijks de favoriete verhalen van de redactie in je mail.
