In de Verenigde Staten is de Kerstman op 26 december alweer onderweg naar huis. In Nederland schuiven we die dag juist opnieuw aan: bij familie, schoonouders of – voor wie het liever praktisch houdt – de meubelboulevard. Tweede kerstdag voelt vanzelfsprekend, maar dat is hij historisch gezien allesbehalve. Waar komt die extra kerstdag vandaan?

Van twaalf naar twee kerstdagen

Vind je twee kerstdagen al royaal? Eeuwen geleden zou dat als karig zijn beschouwd. Nog vóór de komst van het christendom vierden Germaanse volken in december het Midwinterfeest. Dat duurde maar liefst twaalf dagen en viel rond de kortste dag van het jaar, meestal rond 21 december. De terugkeer van het licht werd uitbundig gevierd.

Leestip: Onze kerstboomtraditie is ouder dan het kerstfeest zelf – hoe zit dat?

Met de verspreiding van het christendom verdwenen deze heidense feesten niet volledig, maar kregen ze een nieuwe invulling. In de eerste eeuwen van onze jaartelling ontstond een twaalfdaagse kersttijd, lopend van 25 december tot 6 januari. Eerste kerstdag stond in het teken van de geboorte van Jezus; op tweede kerstdag werd Sint-Stefanus herdacht, de eerste christelijke martelaar.

Hoe derde en vierde kerstdag verdwenen

Van die twaalf kerstdagen zijn er vandaag nog maar twee over. Het grootste deel verdween al vroeg. Aan het begin van de negende eeuw besloot de kerk, tijdens synodes in het Frankische Rijk, om de kersttijd te beperken tot vier officiële feestdagen.

Wanneer de vierde kerstdag precies verdween, is niet helemaal duidelijk. De derde kerstdag raakte in de praktijk al eerder in onbruik en werd in 1773 door de Nederlandse overheid formeel geschrapt. Sindsdien kennen we in Nederland alleen nog eerste en tweede kerstdag.

Boxing Day in plaats van tweede kerstdag

Nederland is niet het enige land met een extra kerstdag op 26 december. Ook in onder meer Duitsland is deze dag een officiële feestdag. In Engeland staat hij bekend als Boxing Day.

Leestip: Waar komt het verhaal rond de Kerstman vandaan?

De gedachte erachter is praktisch: wie op eerste kerstdag moest werken, kreeg zo alsnog een vrije dag. De naam Boxing Day verwijst naar een oudere traditie waarbij welgestelde families hun personeel een box met kerstcadeaus meegaven — de verre voorloper van het moderne kerstpakket.

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!