Dode puppy’s, mensenoffers en een… beschilderd penisbot? Het zijn zomaar een aantal objecten die archeologen enkele jaren geleden opgroeven in een oude steengroeve in het stadje Ewell, in het zuiden van Groot-Brittannië. De voorwerpen stammen uit de tijd van het Romeinse Rijk. Waarom ze werden begraven, was lange tijd onduidelijk, maar recent onderzoek schijnt een nieuw licht op de zaak.
Grootste verzameling botten ooit
‘Het gaat om een schrikbarende hoeveelheid botten,’ zegt archeoloog Ellen Green van de Britse University of Reading. ‘Ik kon nauwelijks een stap verzetten zonder op een bot te gaan staan.’
In een publicatie in de Oxford Journal of Archaeology beschrijft Green de verzameling botten als de grootste rituele vondst uit het Engeland van de Romeinse tijd. Al langere tijd wisten archeologen dat er in Ewell een Romeinse nederzetting met een vuursteen- en krijtgroeve was gelegen.
Tijdens opgravingen in het gebied ontdekten Green en haar team een schacht van vier meter diep met duizenden botten erin. De bovenste laag bevatte voornamelijk resten van verschillende soorten dieren die consumptiesporen bevatten – vermoedelijk keukenafval dus. Maar toen Green en haar collega’s dieper groeven, diepten ze langzaam steeds meer botten van honden, paarden, varkens en uiteindelijk zelfs mensen op.
Leestip: Bij dit volk uit de Britse ijzertijd stonden vrouwen centraal
Green telde ongeveer 11.400 identificeerbare botfragmenten, waaronder resten van minstens 21 mensen en 282 dieren. ‘Geen enkele opgraving in Groot-Brittannië heeft ooit zo veel botten opgeleverd,’ zegt Green. De botten stammen uit de periode tussen 77 en 118 na Christus – slechts een paar decennia na de Romeinse inval in het huidige Groot-Brittannië in 43 na Christus.
Waarom werden de botten begraven?
Hoe de mensen en dieren in kwestie stierven, is onduidelijk, stelt Green. Maar zeker is dat vooral de botten dieper in de kuil geen sporen van trauma bevatten. Dat de honden in de kuil gezonde botten hadden ten tijde van overlijden, wijst erop dat het vermoedelijk om huisdieren ging.
En de mensen? ‘We kunnen niet uitsluiten dat het hier mensenoffers betreft,’ zegt Green. ‘Vaak werd bij een offer de keel doorgesneden. Daarbij blijven botten doorgaans intact.’ Ook de aantallen wijzen op een offer, stelt Green. Een vruchtbaarheidsoffer, om precies te zijn.
Leestip: 5 hardnekkige mythen over het Romeinse Rijk ontkracht
Twintig van de individuen in de kuil werden in delen begraven, en telkens in groepjes van vijf, met een steeds een baby, een kind, een tiener en twee volwassenen. Hoewel de leeftijd van de twee volwassenen moeilijk te dateren is, lijken de bottenclusters de vijf Romeinse levensfasen te representeren: pueritia (vroege jeugd), adolescentia (puberteit en adolescentie), iuventus (eerste volwassenheid), virilitas (tweede volwassenheid) en senectus (oude dag).
Hondenpenis als ‘ster van de show’
Naast de menselijk resten markeert de vondst ook ‘de grootste hoeveelheid hondenbotten ooit gevonden in een Romeins-Britse opgraving’, zegt Green. Sommige honden werden in zijn geheel begraven – waarvan een opvallende vondst een puppy in een keramieken pot betreft. Dergelijke honden werden in de Romeinse tijd geregeld als huisdier gehouden en bovendien vaak afgebeeld naast moedergodinnen, vrouwen met fruitmanden en baby’s – stuk voor stuk symbolen voor vruchtbaarheid in de Romeinse tijd.
Leestip: Van deze 3 prehistorische vindplaatsen is de betekenis een raadsel
Het opvallendste overblijfsel dat de vondst in Ewell heeft voortgebracht? ‘Een rood beschilderd hondenpenisbot,’ zegt Green. ‘De ster van de show. De Romeinen waren dol op penissen. Ze geloofden dat ze er ongeluk en het boze oog mee konden afweren.’
Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium én steun de missie van National Geographic. Word nu lid!
