Al sinds de jaren vijftig bestaan er plannen om een bemande missie naar Mars te sturen, maar de allereerste stap op onze kleinere buurplaneet moet nog altijd worden gezet. In bepaalde opzichten lijkt Mars best op de aarde: je vindt er water (in ijsvorm), vulkanen, bergen en valleien. En doordat de planeet in licht gekantelde positie rond de zon draait, kent Mars dezelfde seizoenen als hier op aarde – ze duren alleen wat langer.

Wetenschappers houden zich daarom al tijden bezig met de vraag of er leven mogelijk is op Mars. Zo maakte NASA in 2023 een simulatie van Mars waarin vier vrijwilligers testten hoe het zou zijn om er te wonen en werken. Hoewel het voor mensen een uitdaging zal worden om op de rode planeet te kunnen overleven, heeft een onderzoeksteam van de Chinese Academy of Sciences nu een woestijnplant gevonden die zich er wel staande zou kunnen houden: Syntrichia caninervis.

Overleven in extreme omstandigheden

Ondanks de overeenkomsten met de aarde, kent Mars ook belangrijke verschillen: doordat de planeet verder van de zon staat en een dunnere atmosfeer heeft, is het er erg koud: de gemiddelde temperatuur aan het oppervlak is -63 graden Celsius. Bovendien bestaat de atmosfeer van Mars voor 95 procent uit koolstofdioxide, wat dodelijk is voor de mens. Ter vergelijking: op aarde zit er 0,04 procent koolstofdioxide in de lucht die we inademen.

Permanente bewoning op Mars is alleen mogelijk als de atmosfeer en het klimaat zo worden aangepast dat de mens er kan overleven (‘terravorming’), zo stellen de Chinese onderzoekers. In hun onderzoek, dat in juli 2024 is gepubliceerd in The Innovation, werd gekeken naar planten die daaraan bijdragen. In eerdere studies werden vooral micro-organismen, algen en korstmossen bestudeerd, maar uit het nieuwe onderzoek blijkt dat vooral Syntrichia caninervis een waardige kandidaat is.

Deze mossoort komt voor in zeer droge gebieden, in de Mojavewoestijn, in Tibet en op Antarctica. De landplant leeft meestal meer dan honderd jaar en heeft maar weinig nodig. Uit het onderzoek bleek dat Syntrichia caninervis binnen enkele seconden kan herstellen van bijna volledige uitdroging, bestand is tegen temperaturen van -196 graden Celsius en uitzonderlijk weerbaar is tegen hoge doses gammastraling.

Kritische noot

Nadat Syntrichia caninervis zeven dagen wist te overleven in Marsachtige omstandigheden, concludeerden de Chinese onderzoekers dat de mossoort ook in de ruimte zou gedijen. Toch klinken er ook een kritische geluiden.

Zo vertelt dr. Wieger Wamelink van de Wageningen University, die onderzoek doet naar het verbouwen van eetbare planten op Mars en de maan, aan The Guardian dat het op Mars bijna altijd vriest en het daarom onmogelijk is om buitenplanten te laten groeien. Hij voegt daaraan toe dat ‘de mossen een maximaal aantal dagen onder Marsomstandigheden zijn gehouden en vervolgens in een aardse omgeving op zand opnieuw tot groei gebracht. Dat zegt dus niets over of ze kunnen groeien op Mars.’

Of Syntrichia caninervis echt overleeft op Mars moet blijken wanneer de eerste mens voet zet op de planeet. Een lekker maaltje is het mos niet, maar het biedt wel inzicht in hoe planten reageren op dergelijke extreme omstandigheden.

Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.