5 bizarre zeedieren waarvan je niet wist dat ze echt bestaan

Onze nieuwsgierigheid naar het leven in de oceaan gaat terug tot Aristoteles: in de vierde eeuw v.C. beschreef hij schaaldieren en weekdieren op papyrusrollen. ‘Het onbekende intrigeert ons,’ vertelt walvis- en dolfijnonderzoeker Erich Hoyt over de observaties van de filosoof.

‘Kijk je uit over de oceaan, dan zie je misschien een keer een dolfijn of walvis boven water komen, maar je hebt geen idee wat er zich onder het oppervlak bevindt,’ vervolgt hij. Je zou bijvoorbeeld een van deze vijf dieren kunnen tegenkomen. Wij verzamelden een aantal van de boeiendste zeedieren die verkenners en mariene biologen tot nu toe hebben ontdekt.

1. Vampierinktvis

Hoewel zijn naam anders doet vermoeden, is de vampierinktvis geen bloeddorstig monster. Het is een vriendelijke aaseter die rondzwemt in de diepzee. In plaats van bloed eet de vampierinktvis zogeheten zeesneeuw: een bezinksel van algen, dode plankton en uitwerpselen. Waarom is hij dan toch naar vampiers vernoemd?

Die verwijzing dankt hij aan de Duitse onderzoeker Karl Chun, die het dier in 1903 voor het eerst beschreef. Hij noemde het Vampyroteuthis infernalis, wat ‘vampierinktvis uit de hel’ betekent. ‘Vermoedelijk zag Chun de rode ogen en de mantel en dacht hij: dit heeft wel wat weg van een vampier,’ vertelt Bruce Robison, inktvisonderzoeker aan het Monterey Bay Aquarium Research Institute (VS).

Leestip: Deze diersoorten zijn al miljoenen jaren oud – en bestaan nog steeds

Maar onderschat deze kleine, vriendelijke inktvis niet. Als hij zich bedreigd voelt, spuit hij slijm met oplichtende deeltjes uit de poriën van zijn tentakels. Daarmee hult hij zichzelf in een glinsterende wolk om zich te verstoppen voor roofdieren.

Ondanks hun onheilspellende naam zijn vampierinktvissen relatief klein. Ze worden ongeveer twaalf centimeter lang. Ze hebben een gelatineachtig lichaam met webben tussen hun armen, waardoor ze er als een mantel uitzien.

2. Maanvis Mola tecta

In 2017 werd maanvis Mola tecta voor het eerst beschreven door PhD-student Marianne Nyegaard en haar team in Nieuw-Zeeland. ‘Tecta’ komt van het Latijnse woord tectus, wat ‘verborgen’ betekent. In het Engels kreeg de vis de naam hoodwinker sunfish (‘misleidende zonnevis’).

‘Ik was verrast dat deze vis al die jaren aan de aandacht was ontglipt. Vanuit de wetenschap is er veel interesse in maanvissen: er zijn verschillende soorten beschreven en ze hebben een rommelige taxonomie,’ vertelt Nyegaard.

Leestip: In de Middeleeuwen werden dieren voor het gerecht gedaagd

Vissen van het geslacht Mola kunnen sterk van elkaar verschillen, zelfs als ze tot dezelfde soort behoren. Hun uiterlijk verandert drastisch naarmate ze ouder worden, wat het lastig maakt om ze te herkennen. ‘Het voelt alsof ze me constant misleiden,’ aldus Nyegaard.

3. Olindias formosus

De kwal Olindias formosus vind je langs de kust van Japan, Brazilië en Argentinië. In het Engels draagt hij de naam flower hat jellyfish (‘bloemenhoedkwal’). Die naam dankt hij aan zijn veelkleurige tentakels waarmee hij kleine visjes vangt, te zien op de foto hieronder.

Leestip: Voor deze dieren is camouflage een koud kunstje

In zeldzame gevallen wordt de kwal, te zien op de foto bovenaan, in grote groepen gespot. Dat gebeurt wanneer de watertemperatuur stijgt, waardoor er meer voedsel voor de kwallen voorhanden is. De populatie neemt dan toe. De steek van deze bloemige kwal is voor mensen niet dodelijk, maar wel pijnlijk. Hij kan jeuk, zwelling en huidirritatie veroorzaken.

4. Grootbekaal (Gigantactis sp.)

De naam zegt het al: wat de grootbekaal bijzonder maakt, is zijn gigantische bek. Laat je niet misleiden door zijn ranke lichaam. Zijn mond kan plotseling opbollen als een zeepbel, waarmee hij grote prooien kan opslokken. Deze aanpassing dient als reserveplan in tijden van voedselschaarste. Doorgaans eet hij kleine schelpdieren.

De grootbekaal kan met zijn enorme bek flinke prooien opslokken. Dat komt vooral van pas in tijden van voedselschaarste.

5. Kolossale inktvis

De kolossale inktvis (Mesonychoteuthis hamiltoni) werd voor het eerst beschreven in 1925 door de zoöloog Guy Robson, nadat hij twee tentakels ervan vond in de buik van een potvis die was aangespoeld voor de kust van de Falklandeilanden.

In februari 2007 vingen vissers in het zuiden van Antarctica per ongeluk zo’n kolossale inktvis. Het dier woog ongeveer 495 kilo en was een van de zwaarste ooit gevonden. Voor dit incident was er nog nooit een levend exemplaar in zijn natuurlijke habitat gespot.

Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!