Lee Miller gaat er eens goed voor zitten. Ze poseert in bad terwijl ze zweet en vuil van zich afspoelt. Dit is niet zomaar een badkamer: deze behoorde toe aan Adolf Hitler, die eerder die dag zelfmoord pleegde in Berlijn.

De oorlogsfotograaf was Hitlers woning in München binnengedrongen toen de geallieerde strijdkrachten zich een weg door Duitsland vochten. De foto van een vrouw in de badkuip van Hitler zou een van de indrukwekkendste beelden uit de nadagen van de Tweede Wereldoorlog worden. Wie was zij?

De moeilijke jeugd van Lee Miller

Elizabeth ‘Lee’ Miller werd in 1907 geboren in Poughkeepsie (New York). Ze kwam uit een welgestelde familie, maar kende en traumatische jeugd. Toen ze nog maar 7 jaar oud was, werd ze het slachtoffer van verkrachting. Daarbij liep ze gonorroe op, destijds een haast ongeneeslijke aandoening waar een sterk stigma op rustte.

Ook thuis had Miller het niet makkelijk. Haar vader Theodore was amateurfotograaf en gebruikte zijn dochter in haar kindertijd en tienerjaren als naaktmodel.

Een doorbraak als model

Op 18-jarige leeftijd verhuist ze naar New York City om zich te richten op kunst, acteer- en modellenwerk. Ze beleeft haar grote doorbraak als ze op straat wordt behoed voor een aanrijding met een aankomende auto door niemand minder dan de legendarische Vogue-uitgever Condé Nast, destijds de invloedrijkste man in de mode-industrie.

Nadat haar foto in 1929 wordt gebruikt als advertentie voor een tamponmerk, maakt Miller noodgedwongen een carrièreswitch. Het is de eerste keer dat een vrouw herkenbaar poseert ter promotie van menstruatieproducten. Dat werd in die tijd als aanstootgevend gezien en betekende het einde van de modellencarrière van Miller. Ze gaat achter de schermen werken voor Vogue en in 1929 vertrekt ze naar Europa voor een onderzoeksproject.

De opmaat tot oorlogsfotograaf

In Frankrijk gaat Miller in de leer bij de Amerikaanse fotograaf en dadaïst Man Ray. Ze gaat aan de slag in zijn studio in Parijs en wordt al snel zijn leerling en geliefde. Ze staat niet alleen model voor de lens van Ray, maar gaat zich ook zelf verdiepen in fotografie.

Aan het begin van de jaren 1930 keert Miller terug naar New York. Ze opent haar eigen fotostudio en stelt haar werk tentoon. Na een kort huwelijk met de Egyptische zakenman Aziz Eloui Bey ontmoet ze fotograaf en surrealist Roland Penrose. Ze trouwen en het tweetal vertrekt naar Engeland.

Een grensverleggende oorlogsfotograaf

Dan breekt de Tweede Wereldoorlog uit en begint Miller aan een nieuwe uitdaging: oorlogscorrespondent voor Vogue. In die tijd zijn de meeste oorlogscorrespondenten man. Miller brengt verslag uit van de oorlog met het oog van een surrealist en vanuit haar unieke positie als vrouw. Na D-day, in beeld gebracht door de beroemde fotograaf Robert Capa, gaat ze naar het front.

Leestip: Sophie Scholl: de Duitse verzetsstrijder die meer aandacht verdient

Om dichterbij te komen, werkt Miller samen met haar vriend en minnaar Dave Scherman, fotograaf voor het tijdschrift Life. Hij nam de foto van Miller badend in Hitlers badkuip, enkele dagen nadat ze met geallieerde troepen in concentratiekamp Dachau waren geweest.

Miller blijft in Europa om ook de nasleep van de oorlog te fotograferen. Op 70-jarige leeftijd sterft ze aan longkanker. Dankzij de inzet van haar zoon, die tienduizenden van haar foto’s bewaarde en haar eerste biografie schreef, is Millers nalatenschap de mode-, fotografie- en kunstwereld ook vandaag nog enorm.

Nog niet uitgelezen? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.