Tijdens de Tweede Wereldoorlog voerden nazi-artsen gruwelijke medische experimenten uit op gevangenen in Duitse concentratiekampen. Ethische en professionele bezwaren legden zij opzij voor de kans op carrièrewinst en wetenschappelijke roem. De Oostenrijkse kinderarts Hans Asperger – naar wie het syndroom van Asperger, een autismespectrumstoornis, is vernoemd – was een van hen.

Hoewel hij jarenlang werd gezien als een tegenstander van het naziregime, werkte ook hij actief mee met het systeem dat hij ogenschijnlijk afwees. Welke duistere kanten kleven er aan zijn naam?

Kinderarts Asperger werkte actief mee met de nazi’s

Hans Asperger (1906-1980) bracht de belangrijkste jaren van zijn carrière door in nazi-Wenen, maar zei zelf altijd tegenstander te zijn geweest van het naziregime. Zo claimde de kinderarts dat de Gestapo – de beruchte geheime politie – naar hem had gezocht omdat hij weigerde gehandicapte kinderen over te dragen.

Leestip: Deze 5 vrouwelijke spionnen waren van onschatbare waarde in de Tweede Wereldoorlog

Door jarenlang onderzoek van medisch historicus Herwig Czech in Oostenrijkse overheidsarchieven, bleek in 2018 dat de werkelijkheid compleet anders in elkaar zit. Asperger was weliswaar geen lid van de nazipartij (NSDAP), maar hij werkte wél actief mee met het regime.

Sterker nog, door zijn toedoen zouden honderden zwaar gehandicapte kinderen tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord. Dit kwam aan het licht door patiëntendossiers en persoonlijke documenten van Asperger, waarin hij documenten ondertekende met ‘Heil Hitler’.

Het vermoorden van gehandicapte kinderen

Asperger verwees mentaal gehandicapte kinderen – die hij diagnosticeerde als ‘autistische psychopaten’ – naar het psychiatrisch ziekenhuis Am Spiegelgrund in Wenen. In deze kliniek werden tijdens het nazibewind zo’n achthonderd jonge patiënten omgebracht. Zij werden beschouwd als ‘onwaardig om te leven’ en stierven door dodelijke injecties of vergassing.

Leestip: Hoe een dochter haar vermiste vader vond dankzij brieven uit de Tweede Wereldoorlog

Dit gebeurde tijdens de Tweede Wereldoorlog systematisch. Zo vermoorden de nazi’s aan de lopende band gehandicapten onder het mom van ‘raszuiverheid’ om de zuiverheid van het ‘Germaanse ras’ te beschermen of te behouden.

De rol van Asperger

Asperger maakte deel uit van een commissie die 35 kinderen uit een Weens tehuis onderzocht en vervolgens doorverwees naar Am Spiegelgrund, waar ze werden vermoord. Ook zou hij persoonlijk twee jonge kinderen van twee en vijf jaar rechtstreeks naar de beruchte kliniek hebben gestuurd.

Leestip: Hoe Gibraltar in de Tweede Wereldoorlog een spionnenbolwerk werd

Er is geen bewijs dat Asperger persoonlijk wilde dat deze kinderen werden omgebracht, maar zijn diagnoses waren wel doorslaggevend. Bovendien blijkt uit geen van de onderzochte documenten dat hij het beste met zijn patiënten voor had.

Historicus Herwig Czech legt de vinger op de zere plek: ‘Asperger slaagde erin zich aan te passen aan het naziregime en werd voor zijn loyaliteit beloond met carrièremogelijkheden.’

Kinderarts Asperger na de oorlog

Na de Tweede Wereldoorlog bleef Asperger nog tientallen jaren actief als arts en academicus en werd het hoofd van de afdeling kindergeneeskunde aan de Universiteit van Wenen. Hij overleed in 1980 op 74-jarige leeftijd.

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!