De kans bestaat dat je nog nooit van Devon Island hebt gehoord. Eigenlijk is dat vreemd: het eiland in het noordpoolgebied is namelijk het grootste onbewoonde eiland ter wereld. Door de eeuwen heen probeerden talloze avonturiers en lokale volken, van wetenschappers tot Inuit, hier voet aan de grond te krijgen. Zonder succes. Hoe kan het dat Devon Island zo onbegaanbaar is gebleken?
Een eiland vol overblijfselen
Devon Island ligt ver boven de poolcirkel, in het afgelegen Canadese territorium Nunavut. In deze poolwoestijn weten alleen de standvastigste diersoorten, zoals muskusossen en zeevogels, te overleven. Ook de mens heeft geprobeerd hier te leven, maar zonder blijvend succes. De laatste nederzetting werd in 1951 verlaten.
Leestip: De enerverende eerste expeditie naar de Noordpool per luchtballon
Over het eiland verspreid herinneren talloze sporen aan deze pogingen: eeuwenoude Inuit-ruïnes, resten van een militaire post en zelfs een NASA-basis waar de omstandigheden op Mars werden nagebootst.
De expeditie van John Franklin
Een van de bekendste verhalen over Devon Island gaat over de expeditie van ontdekkingsreiziger John Franklin. In 1845 vertrokken 129 mannen om de Noordwestelijke Doorvaart in kaart te brengen, maar ze keerden nooit terug.
Drie jaar later vond een opsporingsteam op Devon Island onderzoeksinstrumenten en persoonlijke bezittingen. Maar wat er precies met de bemanning was gebeurd, bleef een mysterie. In 2014 en 2016 werden de scheepswrakken eindelijk gevonden. De schepen bleken opvallend goed bewaard gebleven in het koude water.
De kolonisatie van Devon Island
Toen de Noordwestelijke Doorvaart zeventig jaar later werd ontdekt, hoopte de Royal Canadian Mounted Police (RCMP) als eerste een vlag te planten op Devon Island. In 1924 werden drie agenten en 52 Inuit eropuit gestuurd om het noordpoolgebied te claimen. De nederzetting die werd gesticht, was vooral symbolisch: het was bijna onmogelijk om in deze barre omstandigheden een levensvatbare gemeenschap te stichten.
Leestip: Het mysterie van Sandy Island: het spookeiland dat jarenlang op de kaart stond
Het leven op Devon Island eiste al snel zijn tol. Binnen drie jaar overleden twee agenten: één door zelfdoding en één door een ongeluk. De nederzetting werd in 1951 definitief verlaten. De graven van de twee agenten en een Inuit-meisje zijn nog steeds op het eiland te vinden, en te zien op de foto bovenaan. Het is een tragisch symbool geworden van de uitdagingen die het leven in het noordpoolgebied met zich meebrengen.
Een buitenaardse trainingsplek
Compleet verlaten is Devon Island tegenwoordig niet: NASA gebruikt het eiland als testlocatie voor Mars-missies. Het Haughton-kratergebied heeft wel wat weg van de omstandigheden op de rode planeet: ijzige kou, afzondering en een gebrek aan vegetatie.
Leestip: Deze 4 landen werden ooit verkocht aan een ander land
Hier trainen wetenschappers en astronauten, en testen ze apparatuur onder extreme omstandigheden. Maar zelfs NASA waagt zich niet aan de winters in het poolgebied: hun bases bestaan uit tenten die alleen in de zomer worden opgezet.
Bezoek aan Devon Island
Hoewel Devon Island onbewoond is, is de Inuit-cultuur alomtegenwoordig in de regio, waaronder in omliggende gemeenschappen als Pond Inlet en Arctic Bay. Ook op Devon Island vonden archeologen voorwerpen die duizenden jaren oud zijn, waaronder sporen van handel met Groenland en Azië. Bij Dundas Harbour ligt een oud Inuit-leefgebied dat wordt bedreigd door kusterosie. Onderzoekers proberen alles te documenteren voordat het verlorengaat.
Leestip: Dit zijn de mooiste eilanden van Nederland – als we de Waddeneilanden niet meetellen
Zelf kun je Devon Island verkennen aan boord van expeditieschepen. Organisaties zoals Adventure Canada bieden tochten aan langs de Noordwestelijke Doorvaart. Hiermee kun je door het gebied wandelen, wilde dieren spotten en archeologische opgravingen bezoeken. Net als de eerste ontdekkingsreizigers ben je volledig afhankelijk van het ijs: elke reis wordt aangepast aan de grillen van het noordpoolgebied.
Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium én steun de missie van National Geographic. Word nu lid!
