Het Krijt markeerde voor de aarde een kantelpunt. Nieuwe oceanen ontstonden, bloemen bloeiden voor het eerst, en dinosaurussen beleefden een hoogtepunt in hun bestaan – vlak voordat ze voorgoed zouden verdwijnen.
De langste periode van het dinotijdperk
Het Krijt speelde zich af van ongeveer 145 tot 66 miljoen jaar geleden. Het volgde het Jura-tijdperk op, en was met 79 miljoen jaar het langste tijdperk van het Mesozoïcum. In die tachtig miljoen jaar veranderde de aarde ingrijpend.
De continenten, ooit samen gevormd tot het supercontinent Pangea, dreven verder uit elkaar. De Atlantische Oceaan werd steeds breder en overal verschenen ondiepe binnenzeeën. Grote delen van Noord-Amerika en Europa kwamen onder water te staan.
Leestip: Wetenschappers vinden bijzonder dinofossiel met koepelvormige schedel
Vergeleken met ons huidige klimaat was het Krijt veel warmer en vochtiger. Dat zorgde voor ideale omstandigheden waarin talloze planten en dieren konden floreren. Poolkappen waren er nauwelijks, en zelfs op hoge breedtes groeiden bossen vol varens, ginkgo’s en palmvarens. De zeespiegel lag tot wel 170 meter hoger dan vandaag de dag.
Een wereld vol kleur
De flora in het Krijt onderscheidde zich van eerdere perioden door kleurrijke soorten: voor het eerst begonnen planten te bloeien. Allerlei soorten bloemen, van kleine struiken tot tropische gewassen, doken op.
Leestip: Gedroegen dino’s zich als kuddedieren? Deze voetafdrukken doen vermoeden van wel
Bloemplanten legden de basis voor de ecosystemen die we nu kennen. Ze voedden insecten, vogels en kleine zoogdieren, en dankzij die samenwerking verspreidden ze zich razendsnel over de aarde. Met succes: vandaag is meer dan negentig procent van alle plantensoorten een bloemplant.
Leven op land
Net als in de Jura liepen er dinosaurussen rond op aarde. Veel soorten ontwikkelden hoornige bekken of snavelachtige monden om planten efficiënter te kunnen eten. Reusachtige planteneters als Triceratops, Ankylosaurus en Hadrosaurus zwierven door uitgestrekte bossen en moerassen.
Hun tegenhanger was Tyrannosaurus rex, die vanaf het midden van het Krijt bovenaan de voedselketen stond. Hij jaagde op grote prooien en bleef miljoenen jaren lang het machtigste roofdier op aarde.
Leestip: De voorouders van huidige zoogdieren waren donkerbruin en onopvallend, blijkt uit onderzoek
Tussen de reusachtige poten van de dinosauriërs schoten de voorlopers van onze huidige zoogdieren heen en weer. Ze waren nog klein – vaak niet groter dan 15 centimeter – en leefden vooral ’s nachts om aan roofdieren te ontsnappen. Deze dieren, die qua grootte en uiterlijk aan muizen of hamsters deden denken, leefden vooral van insecten en ander klein voedsel dat ze tussen de planten vonden.
Leven in zee en lucht
Niet alleen het land wemelde van leven. In de oceanen zwommen reusachtige roofdieren zoals Mosasaurus en Tylosaurus, tussen scholen vissen en kleurrijke koraalriffen. Overal krioelde plankton: deze kleine micro-organismen vormden dat de basis voor de grote reuzen die daarnaast leefden.
In de lucht zweefden pterosauriërs: vliegende reptielen die al sinds het Trias bestonden. Sommigen daarvan waren niet groter dan een duif, maar sommige soorten konden vleugels van wel tien meter breed krijgen, zoals Quetzalcoatlus. Tussen hen door fladderden de eerste vogels zoals we die vandaag kennen.
Het einde van het Krijt
Zo’n 66 miljoen jaar geleden kwam er abrupt een einde aan het Krijt. Een meteoriet met een doorsnede van 15 kilometer sloeg in bij het huidige Chicxulub in Mexico.
Leestip: 5 keer werd de aarde getroffen door een massa-extinctie. Hoe kon dat gebeuren?
De inslag veroorzaakte wereldwijde branden en stofwolken die het zonlicht wekenlang blokkeerden. Zonder licht stierven planten, daarna planteneters, en tenslotte de roofdieren. Ongeveer driekwart van alle soorten op aarde verdween.
Deze ramp betekende ook het einde van het dinosaurustijdperk. Alleen enkele kleine, gevederde dinosaurussen overleefden: de voorouders van onze moderne vogels. Toen de stofwolken wegtrokken, kregen de kleine zoogdieren de kans om de wereld over te nemen. Uiteindelijk zou daar miljoenen jaren later ook de mens uit voortkomen.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
